بهترین فیلم‌های معمایی | از سکوت بره‌‌ها تا سرگیجه

از دل تاریکی ذهن و پیچیدگی واقعیت، ژانر معمایی همواره بستری پُرهیجان برای روایت‌هایی چندلایه و رازآلود فراهم کرده است؛ روایت‌هایی که نه‌تنها مخاطب را درگیر حل معما می‌کنند، بلکه او را به تأمل درباره حقیقت، هویت و اخلاق نیز وامی‌دارند. فیلم‌های معمایی در تاریخ سینما هم از لحاظ فرم و هم از لحاظ محتوا نقشی تعیین‌کننده در تحول زبان سینمایی ایفا کرده‌اند. در این مقاله، ۳۰ فیلم مهم و تأثیرگذار این ژانر معرفی می‌شوند؛ آثاری که هر یک به شکلی منحصربه‌فرد، قواعد مرسوم روایت را به چالش کشیده و تجربه‌ای فراتر از سرگرمی صرف رقم زده‌اند.

فیلم‌های این مقاله براساس نظر تحریریه‌ فیلمزی انتخاب و رتبه‌بندی شده‌اند.

فیلم Witness for the Prosecution

• کارگردان: بیلی وایلدر
• نویسنده: بیلی وایلدر
• بازیگران: تایرون پاور، مارلن دیتریش، چارلز لوتن، السا لنچستر
• تاریخ اکران: سال ۱۹۵۷ میلادی
• میانگین امتیازات Witness for the Prosecution در IMDB: امتیاز ۸.۴ از ۱۰

مقاله را با فیلم Witness for the Prosecution شروع می‌کنیم. این درام دادگاهی کلاسیک با فیلمنامه‌ای درخشان و پایان‌بندی‌ای به‌شدت غافل‌گیرکننده، یکی از بهترین نمونه‌های سینمای معمایی کلاسیک محسوب می‌شود. Witness for the Prosecution با بازی‌های قدرتمند چارلز لوتن و مارلن دیتریش، هم از نظر روایی و هم از نظر شخصیت‌پردازی بسیار دقیق و حساب‌شده است. پیچش نهایی داستان، آن را در حافظه‌ی هر تماشاگر برای همیشه ثبت می‌کند.

فیلم The Prestige

• کارگردان: کریستوفر نولان
• نویسنده: جاناتان نولان
• بازیگران: هیو جکمن، کریستین بیل، مایکل کین، اسکارلت جوهانسون
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۶ میلادی
• میانگین امتیازات The Prestige در IMDB: امتیاز ۸.۵ از ۱۰

وقتی درباره ژانر معمایی حرف می‌زنیم بدون شک با کریستوفر نولان روبه‌رو خواهیم شد. روایتی معمایی درباره رقابت دو شعبده‌باز که در تلاش برای فریب یکدیگر، خود را نیز از واقعیت دور می‌کنند. The Prestige با ساختاری پیچیده، پر از فریب و بازی‌های زمانی، مخاطب را تا لحظه آخر در ابهام نگه می‌دارد. تم‌هایی چون وسواس، هویت و قربانی‌کردن، فیلم را از یک روایت صرفاً سرگرم‌کننده فراتر می‌برند.

فیلم Anatomy of a Murder

• کارگردان: اتو پرمینجر
• نویسنده: وندل میز
• بازیگران: جیمز استوارت، لی رمیک، بن گازارا، آرتور اوکانل
• تاریخ اکران: سال ۱۹۵۹ میلادی
• میانگین امتیازات Anatomy of a Murder در IMDB: امتیاز ۸ از ۱۰

یکی از نخستین فیلم‌هایی که نظام قضایی را با نگاهی بی‌پرده و پیچیده مورد بررسی قرار داد. Anatomy of a Murder با تمرکز بر یک پرونده قتل مشکوک، پرسش‌هایی درباره حقیقت، انگیزه و عدالت مطرح می‌کند. بازی جیمز استوارت و فیلمنامه دقیق فیلم باعث شده این فیلم همچنان به‌عنوان اثری مرجع در سینمای دادگاهی شناخته شود.

فیلم Sicario

• کارگردان: دنی ویلنو
• نویسنده: تیلور شریدان
• بازیگران: امیلی بلانت، بنیسیو دل تورو، جاش برولین، ویکتور گاربر
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۵ میلادی
• میانگین امتیازات Sicario در IMDB: امتیاز ۷.۷ از ۱۰

در پسِ ظاهر مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر، Sicario روایت تاریکی از فساد، خشونت و خاکستری‌بودن حقیقت ارائه می‌دهد. فیلم با فیلم‌برداری چشم‌نواز راجر دیکینز و فضاسازی خفقان‌آورش، مرز میان قانون و جنایت را محو می‌کند. حضور بنیسو دل‌تورو در نقشی مبهم، به هسته‌ی مرموز و پنهان فیلم عمق بیشتری می‌بخشد.

فیلم About Elly

• کارگردان: اصغر فرهادی
• نویسنده: اصغر فرهادی
• بازیگران: گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، پیمان معادی، مانی حقیقی
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۹ میلادی (سال ۱۳۸۷ خورشیدی)
• میانگین امتیازات About Elly در IMDB: امتیاز ۷.۹ از ۱۰

این فیلم تحسین‌شده‌ اصغر فرهادی، با ناپدید شدن زنی در سفر شمال پرده از روابط متزلزل، قضاوت‌های عجولانه و حقیقت‌های نیمه‌پنهان برمی‌دارد. درباره الی با تعلیق درونی، روایت واقع‌گرایانه و دغدغه‌های اجتماعی‌ خود معمایی می‌سازد که فراتر از یک اتفاق جنایی صرف است. این اثر نماینده‌ای از نوعی سینمای معمایی انسانی و اخلاق‌محور در خاورمیانه تلقی می‌شود.

فیلم Prisoners

• کارگردان: دنیس ویلنیو
• نویسنده: آرون گزیکووسکی
• بازیگران: هیو جکمن، جیک جیلنهال، ویولا دیویس، ماریا بلو
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۳ میلادی
• میانگین امتیازات Prisoners در IMDB: امتیاز ۸.۲ از ۱۰

یکی از نفس‌گیرترین تریلرهای روان‌شناختی سال‌های اخیر که آدم‌ربایی دو کودک را به نقطه آغاز فروپاشی اخلاقی شخصیت‌ها بدل می‌کند. فیلم با تنشی مداوم، بازی درخشان هیو جکمن و جیک جیلنهال و روایتی چندلایه، در لایه‌های تاریک جامعه و ذهن انسان فرو می‌رود. Prisoners نه‌فقط یک معما که بازتابی از وحشت، شک و استیصال روانی دو فرد متفاوت است.

فیلم Arrival

• کارگردان: دنی ویلنوو
• نویسنده: اریک هیزرر
• بازیگران: ایمی آدامز، جرمی رنر، فارست ویتاکر، مایکل استولبارگ
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۶ میلادی
• میانگین امتیازات Arrival در IMDB: امتیاز ۷.۹ از ۱۰

یکی دیگر از فیلم‌های دنی ویلنوو؛ اگرچه در ظاهر فیلمی علمی تخیلی‌ تلقی می‌شود، Arrival در عمق خود معمایی درباره زبان، زمان و درک انسانی از واقعیت ارائه می‌دهد. ویلنوو با روایتی آرام و غیرخطی به تماشاگر اجازه می‌دهد همان‌قدر که شخصیت اصلی در حال کشف معنا است، خود نیز درگیر رمزگشایی شود. پایان احساسی و هوشمندانه‌ فیلم آن را به یکی از متفاوت‌ترین فیلم‌های معمایی معاصر تبدیل کرده است.

فیلم Rebecca

• کارگردان: آلفرد هیچکاک
• نویسنده: فیلیپ مک‌دونالد، مایکل هوگان
• بازیگران: لارنس الیویه، جوآن فونتین، جودیت اندرسون، جورج سندرس
• تاریخ اکران: سال ۱۹۴۰ میلادی
• میانگین امتیازات Rebecca در IMDB: امتیاز ۸.۱ از ۱۰

اولین فیلم آمریکایی هیچکاک، با فضای گوتیک و معمایی خود داستان زنی جوان را دنبال می‌کند که در سایه‌ی همسر سابق شوهرش زندگی می‌کند. Rebecca با ترکیب تعلیق روان‌شناسانه، فضای سرد عمارت مندرلی و بازی‌های دوپهلو، اثری خلق می‌کند که همچنان جذاب و مرموز باقی مانده است. برنده جایزه اسکار بهترین فیلم سال و نمونه‌ای کلاسیک از تلفیق ملودرام و معما.

فیلم L.A. Confidential

• کارگردان: کرتیس هنسن
• نویسنده: برایان هالگلند
• بازیگران: کوین اسپیسی، راسل کرو، گای پیرس، جیمز کرامول
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۷ میلادی
• میانگین امتیازات L.A. Confidential در IMDB: امتیاز ۸.۲ از ۱۰

این فیلم نوآر مدرن با داستانی چندرشته‌ای و شخصیت‌هایی چندوجهی فساد سیستماتیک در پلیس لس‌آنجلس دهه ۵۰ را با بی‌رحمی به‌تصویر می‌کشد. L.A. Confidential با تدوین هوشمند، روایت پُرپیچ‌وخم و اجرای بازیگرانی چون راسل کرو و کوین اسپیسی به اثری تماشایی و پرتنش بدل شده است. تلفیق سبک کلاسیک نوآر با نگاه مدرن جایگاه آن را در میان آثار معمایی تثبیت کرده است و هنوز می‌توان غرق در اتمسفر آن شد.

فیلم Inception

• کارگردان: کریستوفر نولان
• نویسنده: کریستوفر نولان
• بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، تام هاردی، جوزف گوردون لویت، ماریون کوتیار، کیلین مورفی
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۰ میلادی
• میانگین امتیازات Inception در IMDB: امتیاز ۸.۲ از ۱۰

کریستوفر نولان با Inception مرز میان رؤیا و واقعیت را در قالب یک معمای چندلایه به چالش می‌کشد. این فیلم با روایتی پیچیده و معماری ذهنی بی‌نظیر، نه‌تنها مخاطب را درگیر یک سرقت فکری می‌کند که مفاهیمی چون حافظه، باور و ناخودآگاه را نیز کاوش می‌نماید. پایان باز و پررمزوراز آن، همچنان در میان تماشاگران محل بحث و تفسیر است و همچنان می‌توان نتایج متفاوتی از پایان آن تفسیر کرد.

فیلم Shutter Island

• کارگردان: مارتین اسکورسیزی
• نویسنده: لیتا کالوگریدیس، دنیس لیان
• بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، مارک روفالو،‌ بن کینگزلی، میشل ویلیامز
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۰ میلادی
• میانگین امتیازات Shutter Island در IMDB: امتیاز ۸.۲ از ۱۰

اسکورسیزی با ترکیب تعلیق روان‌شناختی و روایتی چندلایه، داستانی از جنون، تردید و واقعیت‌های مخدوش را به تصویر می‌کشد. لئوناردو دی‌کاپریو در نقشی پیچیده و ناپایدار مخاطب را تا پایان در تعلیق نگه می‌دارد. Shutter Island با فضاسازی خفقان‌آور و پایان شگفت‌انگیزش، بین تماشاگر و حقیقت فاصله‌ای مبهم ایجاد می‌کند.

فیلم Blade Runner 2049

• کارگردان: دنی ویلنوو
• نویسنده: همپتن فنچر
• بازیگران: رایان گاسلینگ، هریسون فورد، آنا د آرماس، سیلفیا هوکس
• تاریخ اکران: سال ۲۰۱۷ میلادی

میانگین امتیازات Blade Runner 2049 در IMDB: امتیاز ۸ از ۱۰

ادامه‌ای فلسفی و رازآلود برای کلاسیک علمی‌ تخیلی Blade Runner، که در آن مفهوم انسانیت، حافظه و حقیقت به‌شیوه‌ای معمایی بازتعریف می‌شود. دنیس ویلنوو با خلق جهان بصری خیره‌کننده و روایتی آرام اما پرتنش، اثری می‌سازد که هم چشم‌نواز و هم عمیقاً اندیشمندانه است. این فیلم ژانر معمایی را با ژانر سای‌فای در هم می‌آمیزد و تجربه‌ای متمایز پدید می‌آورد.

فیلم The Maltese Falcon

• کارگردان: جان هیوستن
• نویسنده: جان هیوستن
• بازیگران: هامفری بوگارت، مری آستور، گلادیس جرج، پیتر لوره
• تاریخ اکران: سال ۱۹۴۱ میلادی
• میانگین امتیازات The Maltese Falcon در IMDB: امتیاز ۷.۹ از ۱۰

یکی از نخستین فیلم‌هایی که زبان تصویری و روایی نوآر را تعریف کرد و هامفری بوگارت را به یک اسطوره بدل ساخت. جست‌وجوی شخصیت‌ها برای یافتن مجسمه‌ای افسانه‌ای، در حقیقت نماد عطش بی‌پایان برای قدرت و ثروت است. The Maltese Falcon الگویی کلاسیک برای تمام فیلم‌های کارآگاهی و معمایی بعد از خود شد.

فیلم The Big Sleep

• کارگردان: هاوارد هاکس
• نویسنده: ویلیام فاکنر
• بازیگران: هامفری بوگارت، لورن باکال، دوروتی مالون، مارتا ویکرز
• تاریخ اکران: سال ۱۹۴۹ میلادی
• میانگین امتیازات The Big Sleep در IMDB: امتیاز ۷.۹ از ۱۰

با اقتباسی پیچیده از رمان ریموند چندلر، The Big Sleep یکی از گیج‌کننده‌ترین و در عین حال تأثیرگذارترین فیلم‌های نوآر کلاسیک است. هامفری بوگارت در نقش کارآگاه فیلیپ مارلو، در میان لایه‌های دروغ، قتل و فریب حرکت می‌کند. این فیلم نه‌تنها به خاطر داستان معمایی‌ خود بلکه به‌دلیل اتمسفر، دیالوگ‌ها و سبک فیلم‌برداری‌اش ماندگار شده است.

فیلم Double Indemnity

• کارگردان: بیلی وایلدر
• نویسنده: بیلی وایلدر
• بازیگران: باربارا استانویک، فرد مک‌موری، ادوارد جی. رابینسون، پورتر هال
• تاریخ اکران: سال ۱۹۴۴ میلادی
• میانگین امتیازات Double Indemnity در IMDB: امتیاز ۸.۳ از ۱۰

یکی از پایه‌گذاران سینمای نوآر که هنوز هم به‌عنوان الگوی ساختار داستانی، دیالوگ‌نویسی و شخصیت‌پردازی مورد ستایش است. رابطه مرگ‌بار میان یک زن فم‌فتال و نماینده بیمه‌ای ساده، در فضایی پر از سایه، وسوسه و خیانت شکل می‌گیرد. Double Indemnity نه‌فقط یک داستان جنایی، بلکه واکاوی جذابی از طمع و ضعف‌های اخلاقی بشر است.

فیلم L'Avventura

• کارگردان: میکل‌ آنجلو آنتونیونی
• نویسنده: میکل‌ آنجلو آنتونیونی
• بازیگران: مونیکا ویتی، لئا ماساری، گابریله فرزتی، للیو لوتاتسی
• تاریخ اکران: سال ۱۹۶۰ میلادی
• میانگین امتیازات L'Avventura در IMDB: امتیاز ۷.۷ از ۱۰

در ظاهر درباره ناپدید شدن مرموز زنی در یک جزیره است اما L'Avventura در واقع تاملی عمیق بر پوچی، بی‌معنایی روابط انسانی و خلأ درونی شخصیت‌ها قلمداد می‌شود. آنتونیونی از ژانر معمایی به‌عنوان بستری برای کندوکاو در روان آدمی استفاده می‌کند. ریتم کند، قاب‌بندی‌های شاعرانه و تعلیق بدون پاسخ آن را به یکی از مهم‌ترین فیلم‌های سینمای اروپا بدل کرده‌اند.

فیلم Memento

• کارگردان: کریستوفر نولان
• نویسنده: کریستوفر نولان
• بازیگران: گای پیرس، کری-ان ماس، جو پانتولیانو، ماریان مولرلایلی
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۰ میلادی
• میانگین امتیازات Memento در IMDB: امتیاز ۸.۴ از ۱۰

ممنتو با روایت معکوس و شخصیت اصلی‌ای که دچار اختلال حافظه کوتاه‌مدت است، درک مخاطب از زمان، حافظه و هویت را به چالش می‌کشد. نولان با تدوین خلاقانه، بیننده را در همان وضعیت سردرگم قهرمان فیلم قرار می‌دهد و او را وادار می‌کند قطعات پازل را به‌تنهایی کنار هم بگذارد. این فیلم تجربه‌ای ذهنی و فراموش‌نشدنی است که پس از تماشای آن تا مدت‌ها همراه شما باقی می‌ماند.

فیلم Rashomon

• کارگردان:‌ آکیرا کوروساوا
• نویسنده: آکیرا کوروساوا
• بازیگران: توشیرو میفونه، ماسایوکی موری،‌ ماچیکو کیو، تاکاشی شیمورا
• تاریخ اکران: سال ۱۹۵۰ میلادی
• میانگین امتیازات Rashomon در IMDB: امتیاز ۸.۱ از ۱۰

شاهکاری از آکیرا کوروساوا که با ساختاری انقلابی، یک حادثه جنایی را از دیدگاه چند شخصیت با روایت‌هایی متضاد بازگو می‌کند. این فیلم مفهوم حقیقت را زیر سؤال می‌برد و نشان می‌دهد که ادراک فردی تا چه اندازه می‌تواند متزلزل باشد. Rashomon نه‌تنها تأثیر فرهنگی گسترده‌ای داشته، بلکه فرم روایی آن الهام‌بخش نسل‌های زیادی از فیلم‌سازان بوده است.

فیلم Eyes Wide Shut

• کارگردان: استنلی کوبریک
• نویسنده: استنلی کوبریک، فردریک رافائل
• بازیگران: نیکول کیدمن، تام کروز، سیدنی پولاک،‌ ماری ریچاردسون، سم داگلاس
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۹ میلادی
• میانگین امتیازات Eyes Wide Shut در IMDB: امتیاز ۷.۵ از ۱۰

آخرین فیلم استنلی کوبریک، آمیزه‌ای از تعلیق، روان‌کاوی و نمادگرایی است که در قالب یک روایت معمایی و اروتیک شکل می‌گیرد. داستان سفری شبانه در دل طبقات مرفه و فرقه‌های پنهان نیویورک را دنبال می‌کند که در آن هویت و میل جنسی در هم می‌آمیزند. این فیلم به‌شدت تفسیرپذیر است و مانند دیگر آثار کوبریک، بیش از آن‌که پاسخ دهد، پرسش‌هایی عمیق در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند.

فیلم Zodiac

• کارگردان: دیوید فینچر
• نویسنده: جیمز وندربیت
• بازیگران: جیک جیلنهال، مارک رافلو، رابرت داونی جونیور، آنتونی ادواردز
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۷ میلادی
• میانگین امتیازات Zodiac در IMDB: امتیاز ۷.۷ از ۱۰

Zodiac اثری پرجزئیات و مستندگونه درباره قاتل زنجیره‌ای معروف سان‌فرانسیسکو است که هویت واقعی‌اش هرگز فاش نشد. دیوید فینچر با وسواس تمام، روند تحقیقات روزنامه‌نگاران و پلیس را به شکلی سرد و خسته‌کننده – اما تعمداً واقعی – به تصویر می‌کشد. این فیلم نه به پایان می‌رسد و نه پاسخ مشخصی می‌دهد؛ اما در عوض، وسواس انسانی برای کشف حقیقت را با دقتی بی‌نظیر بازنمایی می‌کند.ر

فیلم Lost Highway

• کارگردان: دیوید لینچ
• نویسنده: دیوید لینچ
• بازیگران: بیل پولمن، پاتریشا آرکت، بالتازار گتی، رابرت بلیک، رابرت لوجا
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۷ میلادی
• میانگین امتیازات Lost Highway در IMDB: امتیاز ۷.۶ از ۱۰

یکی از آثار سوررئال و مرموز لینچ عزیز و فقید که مفاهیم هویت، حافظه و گناه را در قالب روایتی غیرخطی و آشفته به تصویر می‌کشد. Lost Highway با فضاسازی تاریک و موسیقی کابوس‌وارش، بیننده را در وضعیتی ناپایدار و توهم‌آلود قرار می‌دهد. تجربه تماشای این فیلم چیزی فراتر از دنبال‌کردن یک داستان است؛ ورود به ذهنی پاره‌پاره و معمایی حل‌نشدنی.

فیلم Rear Window

• کارگردان: آلفرد هیچکاک
• نویسنده: کرنل وولریچ
• بازیگران: جیمز استوارت، گریس کلی، تلما ریتر، وندل کوری، ریموند بر
• تاریخ اکران: سال ۱۹۵۴ میلادی
• میانگین امتیازات Rear Window در IMDB: امتیاز ۸.۵ از ۱۰

در یکی از محدودترین فضاهای ممکن، هیچکاک موفق می‌شود تعلیقی عظیم خلق کند که بیننده را تا پایان درگیر نگاه یک عکاس مجروح نگه می‌دارد. Rear Window بیش از آن‌که درباره کشف یک قتل باشد، درباره میل ما به تماشای زندگی دیگران و پیامدهای آن است. با طنزی پنهان و دلهره‌ای تدریجی، فیلم به‌مرور مخاطب را وارد همان وسوسه‌ای می‌کند که قهرمانش اسیر آن است.

فیلم Memories of Murder

• کارگردان: بونگ جون-هو
• نویسنده: بونگ جون‌-هو
• بازیگران: سونگ کانگ‌هو، کیم سانگ‌کیونگ، کیم روی‌ها، پارک هائه-ایل
• تاریخ اکران:‌ سال ۲۰۰۳ میلادی
• میانگین امتیازات Memories of Murder در IMDB: امتیاز ۸.۱ از ۱۰

در بستری از دهه ۸۰ کره جنوبی، این فیلم ترکیبی حیرت‌انگیز از طنز تلخ، تراژدی و ناامیدی اجتماعی ارائه می‌دهد. بونگ جون-هو از یک پرونده حل‌نشده واقعی استفاده می‌کند تا بی‌نظمی و ناکارآمدی سیستم را به تصویر بکشد. نه قاتل دستگیر می‌شود، نه حقیقت آشکار می‌گردد و همین تردید پایدار تأثیر فیلم را دوچندان می‌سازد.

فیلم The Usual Suspects

• کارگردان: برایان سینگر
• نویسنده: کریستوفر مک‌کوری
• بازیگران: کوین اسپیسی، استیون بالدوین، گابریل بیرن، بنیسیو دل تورو
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۵ میلادی
• میانگین امتیازات The Usual Suspects در IMDB: امتیاز ۸.۵ از ۱۰

با بهره‌گیری از فلاش‌بک و راوی نامشخص، The Usual Suspects داستانی فریب‌کارانه را به شکلی ساختارمند روایت می‌کند. مخاطب هم‌پای مأمور پلیس، تلاش می‌کند هویت واقعی «کایزر شوزه» را کشف کند؛ شخصیتی که بیش از آن‌که وجود داشته باشد، در داستان و ترس داستان شکل گرفته است. پایان غافل‌گیرکننده‌اش از آن دسته لحظاتی‌ست که همه‌چیز را از نو معنا می‌کند.

فیلم Se7en

• کارگردان: دیوید فینچر
• نویسنده: اندرو کوین واکر
• بازیگران: برد پیت، مورگان فریمن، کوین اسپیسی، گوئینت پالترو
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۵ میلادی
• میانگین امتیازات Se7en در IMDB: امتیاز ۸.۶ از ۱۰

دیوید فینچر با Se7en دنیایی خلق می‌کند تاریک، خشن و آغشته به ناامیدی؛ جایی که عدالت شکلی بیمارگونه به خود گرفته است. پرونده‌ای که با هفت گناه کبیره گره خورده، پلیسی تازه‌کار و همکار بدبینش را در گردابی از جنایت و هراس فرو می‌برد. پایان شوکه‌کننده فیلم نه‌تنها مخاطب را میخ‌کوب می‌کند، که ساختار فیلم‌نامه‌نویسی معمایی را بازتعریف می‌کند.

فیلم The Silence of the Lambs

• کارگردان: جاناتان دمی
• نویسنده: تد تلی
• بازیگران: جودی فاستر،‌ آنتونی هاپکینز، اسکات گلن، تپ لواین
• تاریخ اکران: سال ۱۹۹۱ میلادی
• میانگین امتیازات The Silence of the Lambs در IMDB: امتیاز ۸.۶ از ۱۰

ترکیبی از روان‌شناسی تاریک، تعلیق بی‌وقفه و بازی‌های درخشان، The Silence of the Lambs را به یکی از معدود فیلم‌های جنایی برنده اسکار بهترین فیلم سال تبدیل کرد. ارتباط پیچیده میان مأمور جوان FBI و قاتل زنجیره‌ای نابغه در کانون درام داستان فیلم قرار دارد. فیلم با دقتی بی‌نظیر مرز میان عقل و جنون را به چالش می‌کشد.

فیلم Psycho

• کارگردان: آلفرد هیچکاک
• نویسنده: جوزف استفانو
• بازیگران: آنتونی پرکینز، جنت لی، جان گوین، ورا مایلز
• تاریخ اکران: سال ۱۹۶۰ میلادی
• میانگین امتیازات Psycho در IMDB: امتیاز ۸.۵ از ۱۰

با شکستن کلیشه‌های روایت و کشتن شخصیت اصلی در میانه داستان، هیچکاک در Psycho دست به ریسک‌هایی زد که تاریخ سینما را تغییر داد. این فیلم با محوریت شخصیتی مرموز و روان‌پریش، ترسی عمیق و درونی خلق می‌کند که فراتر از یک قتل ساده است. هنوز هم «نورمن بیتس» و سکانس معروفش در حمام، از نمادین‌ترین لحظات در ژانر ترس و دلهره‌آور باقی مانده‌ است.

فیلم Chinatown

• کارگردان: رومن پولانسکی
• نویسنده: رابرت تاون
• بازیگران: جک نیکلسن، فی دانوی، جان هیوستن، جان هیلرمن
• تاریخ اکران: سال ۱۹۷۴ میلادی
• میانگین امتیازات Chinatown در IMDB: امتیاز ۸.۱ از ۱۰

در فضای خشک و غبارآلود لس‌آنجلس دهه ۳۰ میلادی، Chinatown معمایی کلاسیک را به بستری برای افشای فساد و زوال اخلاقی بدل می‌کند. فیلم با فیلمنامه‌ای استادانه و کارگردانی دقیق، جنبه‌های تاریک جامعه، سیاست و خانواده را به تصویر می‌کشد. پایان‌بندی تلخ فیلم که از مشهورترین‌ها در تاریخ سینما تلقی می‌شود، هنوز هم حس شکست‌ناپذیری شر را به مخاطب منتقل می‌کند.

فیلم Mulholland Drive

• کارگردان: دیوید لینچ
• نویسنده: دیوید لینچ
• بازیگران: نائومی واتس، لورا هرینگ، جاستین ثرو، آن میلر
• تاریخ اکران: سال ۲۰۰۱ میلادی
• میانگین امتیازات Mulholland Drive در IMDB: امتیاز ۷.۹ از ۱۰

این فیلم رازآلود و سورئال از دیوید لینچ، تماشاگر را به دنیایی می‌برد که هویت، واقعیت و رؤیا مدام در حال واژگونی و جابه‌جایی‌ هستند. با روایتی تکه‌تکه و فضایی خواب‌زده، Mulholland Drive از مرز یک معمای جنایی فراتر می‌رود و به درکی از ناپایداری ذهنی انسان نزدیک می‌شود. فیلمی که با هر بار تماشا، تفسیر تازه‌ای به مخاطب نمایش می‌دهد.

فیلم Vertigo

• کارگردان: آلفرد هیچکاک
• نویسنده: آلفرد هیچکاک
• بازیگران: جیمز استوارت، کیم نواک، هنری جونز، تام هلمور
• تاریخ اکران: سال ۱۹۵۸ میلادی
• میانگین امتیازات Vertigo در IMDB: امتیاز ۸.۲ از ۱۰

فیلمی که در صدر نظرسنجی BFI به‌عنوان برترین اثر تاریخ سینما قرار گرفته، Vertigo تجربه‌ای عمیق و گیرا از هراس، وسواس و انحراف روانی است. هیچکاک با روایت چندلایه و فضایی سرگیجه‌آور، مخاطب را به سفری در ذهن آشفته یک کارآگاه بازنشسته می‌برد. بازی جیمز استوارت و طراحی بصری فیلم، آن را به اثری ماندگار در مرز میان نوآر و روان‌کاوی تبدیل کرده است.

نظر شما همراهان عزیز و همیشگی سایت فیلمزی درباره فهرست بهترین فیلم های معمایی تاریخ چیست؟ به‌نظر شما کدام یک از فیلم‌های این ژانر می‌توانستند در این فهرست حضور داشته باشند؟ نظر خودتان را با ما و سایر مخاطبان سایت فیلمزی به اشتراک بگذارید.